Rzeka Wda jest lewostronnym dopływem Wisły o długości około 198.4 km. Wda wpada do Wisły na jej 813,5 km biegu jako lewostronny dopływ w okolicach miasta Świecia. Całkowita powierzchnia zlewni rzeki Wdy wynosi około 2325,2 km2. Ma początek na Równinie Charzykowskiej gdzie wypływa z jeziora Krążno w pobliżu wsi Osława-Dąbrowa koło Bytowa. Przepływa przez tzw. kaszubską wielką wodę (jeziora Wdzydze, Gołuń, Radolne, Słupinko i Jelenie).
Ma charakter nizinny. Dno jest piaszczyste, z licznymi głazami narzutowymi w korycie. Wda silnie meandruje, przerzucając swoje wody z jednej strony doliny na drugą. Ze względu na swą zmienność (od górskiego potoku do szerokiej, wolno płynącej rzeki), zakola, często wysokie a miejscami urwiste, zalesione brzegi oraz przełomy, stanowi jeden z najbardziej atrakcyjnych w kraju szlaków kajakowych. Organizowany jest tu na przełomie stycznia i lutego Ogólnopolski Zimowy Spływ Kajakowy.Następnie płynie przez Bory Tucholskie. W górnym odcinku rzeka przepływa przez Pojezierze Kaszubskie charakteryzujące się ukształtowaniem morenowym. Dolina Wdy powstała w okresie topnienia lodowca, którego wody przemieszczały się w kierunku południowo-wschodnim w kierunku pradoliny toruńsko-eberswaldzkiej. Większa część zlewni pokryta jest niskiej jakości glebami (piaszczyste i żwirowe utwory sandrowe).
Ze względu na występujące liczne jeziora rynnowe i wytopiskowe oraz wysoki poziom lesistości zlewni (Bory Tucholskie) zlewnia rzeki Wdy należy do bardzo atrakcyjnych rejonów turystycznych.
Ponad 30% długości Wdy leży na obszarach objętych ochroną przyrody - są to tereny parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, m.in. Wdzydzki oraz Wdecki Parki Krajobrazowy, rozległy kompleks wielkich jezior Wdzydze i Gołuń, rezerwat przyrody Kamienne Kręgi w Odrach czy rezerwat przyrody Krzywe Koło w Pętli Wdy. Główne dopływy Wdy: Trzebiocha, Niechwaszcz, Zelgoszczówka, Prusina, Sobina, Wyrwa. Ponizej 25 km (wg 2004) na długości 6110 m biegnie stare koryto Wdy. Na Wdzie znajduje się 5 elektrowni wodnych: w Wojtalu, we Wdeckim Młynie, w Żurze, Gródku oraz Kozłowie.
Nazwa „Czarna Woda”, funkcjonująca również w niemieckiej tradycji nazewniczej, wzięła się prawdopodobnie od barwy wód rzeki: ciemnych, a czasami wręcz czarnych. Na zabarwienie wód wpływ miały (lub mieć mogły) takie czynniki, jak zabagnione brzegi, liczba związków mineralnych niesionych przez wodę, a także dopływ ścieków ze smolarni, istniejących nawet do XIX wieku w przyległych do rzeki wsiach i przysiółkach.
