Rzeka w północnej części Polski, będąca lewym dopływem dolnej Wisły.

Długość rzeki wynosi 238 km, szlak wyznaczono na długości 233 km. Dorzecze składa się z 43 niewielkich dopływów na terenie 4627km².

Rzeka ma swoje źródło na wysokości ok. 181 m n.p.m. wśród moren czołowych Pojezierza Bytowskiego, na północny-wschód od Miastka (Jezioro Smołowe). Brda płynie przez Równinę Charzykowską, Bory Tucholskie i Dolinę Brdy do Kotliny Toruńskiej. Przepływa przez szereg jezior, m.in. Kamień, Świeszyńskie,Szczytno Wielkie, Charzykowskie, Karsińskie, Łąckie, Kosobudno. Szerokość koryta rzeki jest zmienna, niektóre odcinki Doliny Brdy mają charakter wąskich i głębokich rynien o stromych zboczach, w niektórych rzeka meandruje. Na odcinku od Woziwody do miejscowości Piła-Młyn Brda jest częścią rezerwatu "Dolina rzeki Brdy" w celu ochrony całego ekosystemu obejmującego krajobraz, roślinność oraz ostoje dzikich zwierząt. Niemal przez cały swój bieg Brda przepływa przez rozległą powierzchnię sandrową, która zwęża się od Tucholi w wąski szlak sandrowy, ograniczony z obydwu stron wysoczyzną Krajeńską i Świecką.

Dolny odcinek Brdy położony jest w obrębie granic administracyjnych Bydgoszczy na odcinku 25 km. Dopływami Brdy w obrębie Bydgoszczy są: Kanał Bydgoski, struga Flis oraz niewielkie cieki spływające z wysoczyzn.

Od wlotu Kanału Bydgoskiego aż do ujścia Brda jest skanalizowana, włączona w system drogi wodnej łączącej Wisłę z Odrą poprzez Kanał Bydgoski, Noteć oraz Wartę. Powyżej i w obrębie Bydgoszczy rzeka jest zabudowana energetycznie kaskadą elektrowni Koronowo-Tryszczyn-Smukała. Ujście do Wisły na wysokości 28,8 m n.p.m. następuje w dzielnicy Bydgoszczy zwanej Brdyujściem. Od 2004 r. po Brdzie kursuje Bydgoski Tramwaj Wodny.

Brda na odcinku dolnym od ujścia Kanału Bydgoskiego do Wisły (14,4 km) jest elementem międzynarodowej drogi wodnej E70, ustalonej w 1996 r - łączy belgijską Antwerpię z Kłajpedą na Litwie.

Wody rzeki w całym biegu są dobrej jakości (I i II klasa), należy do jednych z najczystszych rzek, dzięki czemu można w niej spotkać takie ryby jak boleń, brzana, jaź, karaś, kleń, leszcz, lin, okoń, płoć, pstrąg potokowy, sandacz, szczupak czy troć wędrowna.

W latach 1956-1962 na rzece utworzono Jezioro Koronowskie przez spiętrzenie wody zaporą w Pieczyskach, która zalała poza doliną Brdy odcinki ujściowe jej dopływów i liczne jeziora. Zbiornik posiada powierzchnię 1560 ha i pojemność 81 milionów m³. Ma kształt wydłużony o długości 36 km. Maksymalna głębokość dochodzi do 20 m. Długość linii brzegowej sięga 102 km.

Brda stanowi jeden z najpiękniejszych w kraju szlaków kajakowych. Spływy zaczynają się zazwyczaj od miejscowości Świeszyno (Brda wpada tutaj do Jeziora Głębokiego) do Bydgoszczy, przy ujściu do Wisły. Urozmaicony, kręty bieg rzeki, lasy, jeziora, pierwotna przyroda, liczne boczne szlaki, od lat ściągają na Brdę turystów wodniaków.

Atrakcją środkowego biegu Brdy są przede wszystkim malownicze jeziora charakteryzujące się czystą wodą i urozmaiconymi, przeważnie zalesionymi brzegami. Nad jej brzegami rozlokowane zostały liczne ośrodki wypoczynkowe. Na terenie Borów Tucholskich, znajduje się zapora w Mylofie, kierująca część wód rzeki do Wielkiego Kanału Brdy – budowli hydrotechnicznej z połowy XIX wieku. Kanał ten, poprowadzony jest równolegle do Brdy, miejscami po akweduktach, ponad kilkoma jej dopływami.

W okolicy Tucholi Brda tworzy malowniczy przełom z licznymi bystrzami zwany Piekłem, stanowiący pomnik przyrody. Szlak kończy największe na całym szlaku Brdy, Jezioro Koronowskie o urozmaiconej linii brzegowej, z kilkoma zatokami, otoczone niemal ze wszystkich stron lasami.

Przy Brdzie znajduje się pięć stanic wodnych PTTK, które służą turystom do odbywania spływów rzeką.

Swego rodzaju atrakcją turystyczną są zachowane wzdłuż rzeki znaki wysokiej wody.

Wielki Kanał Brdy to sztuczny kanał zbudowany przez Prusaków w XIX wieku, w celu nawodnienia łąk czerskich leżących w Borach Tucholskich. Obecnie malowniczy szlak kajakowy, prowadzący kilkoma akweduktami ponad przecinanymi dopływami Brdy. Jego największą atrakcją są trzy akwedukty z jednym z największych w Europie, który znajduje się w miejscowości Fojutowo, gdzie przepływa nad Czerską Strugą. Długość całego szlaku przez Tucholski Park Krajobrazowy to ok. 25km, jego głębokość to 1 m.

Ciekawostki krajoznawcze rzeki Brdy:

• W Nowej Brdzie (210,0 km) – śródleśnej osadzie w górnym biegu rzeki – znajduje się pomnik upamiętniający spływ ks. Karola Wojtyły, przyszłego papieża, który w tam właśnie zwodował swój kajak w 1953 roku i wraz z grupą młodzieży dopłynął do podbydgoskiej Smukały.
• W swym środkowym biegu Brda przepływa przez łańcuch Jezior Charzykowskich rozdzielających Zaborski Park Krajobrazowy i Park Narodowy Bory Tucholskie. Bory Tucholskie to drugi pod względem wielkości po Puszczy Białowieskiej obszar zwartego lasu w Polsce.
• Swornegacie (152,0 km) to duża kaszubska wieś wciśnięta między jeziora Karsińskie i Witoczno. Od XIII w. istniał tu klasztor augustianów. W 1742 r. wzniesiono ty piękny drewniany kościół, który dziś można oglądać w Skansenie Etnograficznym we Wdzydzach Kiszewskich. W latach 1913-16 we w Swornychgaciach zbudowano murowany kościół neobarokowy. Zachowało się kilka XIX- wiecznych kaszubskich chałup.
• W Drzewiczu (144,0 km) leżącym na przesmyku pomiędzy jeziorami Łąckim i Dybrzk przeprawiał się ze swą wielką armią Napoleon.
• W Mylofie (129,0 km) znajduje się zapora wzniesiona w połowie XIX wieku, za którą wody Brdy rozdzielają się na rzekę i Wielki Kanał Brdy. Kanał nawadniał łąki w okolicach Legbąda i zapewniał paszę dla koni pruskiej armii. W Fojutowie - 15 km z biegiem kanału - Prusacy wznieśli akwedukt, unikatową konstrukcję umożliwiająca skrzyżowanie płynących górą wód kanału z płynąca dołem Czerska Strugą. Obecnie jest to największa taka budowla w Polsce.
• Poniżej Mylofu znajdują się leśne osady Konigort i Konigortek (126,0 km), których nazwy mają się wywodzić od niemieckiego Konigsort, co oznacza „Królewskie Miejsce”. Wg legendy, miał tu przebywać król Prus Fryderyk II Wielki.
• Na wysokości Rytla (121,0 km) Brda wpływa w granice Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Dominuje tu sosna pospolita, która wydziela związki eteryczne i tworzy wyjątkowo zdrowy dla człowieka mikroklimat. Symbolem parku jest występujący tu w dużych ilościach zimorodek.
• Tuż za Woziwodą (101,5 km) gdzie jest siedziba nadleśnictwa i duży biwak rozpoczyna się udostępniony dla kajakarzy rezerwat przyrody Dolina Rzeki Brdy.
• Gołąbek II (91,5 km) to nazwa leżącego na wysokim lewym brzegu dużego pola biwakowego. Opodal znajduje się nadleśnictwo Tuchola z siedzibą w Gołąbku, park dendrologiczny i ścieżka dydaktyczna wiodąca wzdłuż strugi Stążki na Jelenią Wyspę.

• W Wymysłowie (88,5 km) znajduje się muzeum im. Sath-Oka, Indianina z kanadyjskiego plemienia Szewanezów, żołnierza AK, podróżnika, malarza i pisarza, wielkiego miłośnika Borów Tucholskich.
• Rudzki Most (81,5 km) wyznacza najkrótszą lądową drogę (2 km) do Tucholi – stolicy Borów Tucholskich. W tutejszych lasach znajdują się masowe groby kilku tysięcy zmarłych z wycieńczenia i chorób jeńców wojennych z I wojny światowej i wojny polsko – bolszewickiej. Spoczywają tu Rosjanie, Ukraińcy, Rumunów, Polacy i Niemcy. Jest to także miejsce masowych rozstrzeliwań Polaków w 1939 r.
• Piekiełko to nazwa niezwykłego uroczyska poniżej leśnej osady Świt (78,5 km), gdzie Brda przybiera charakter rzeki górskiej.
• Poniżej mostu w Pile-Młyn (73,0 km) nurt zwalnia, rzeka rozszerza się i niepostrzeżenie przechodzi w Zalew Koronowski, prawie 36-kilometrowy akwen.
• Centrum Bydgoszczy (9,0 km). Miasto narodziło się z wody. Osada rybacka pamiętająca pierwszych Piastów powstała na prawym brzegu – tam, gdzie znajduje się starówka z późnogotycką farą (dziś katedrą), spichrzami szachulcowymi z końca XVIII stulecia. Wyspa Młyńska, także wchodząca w skład starówki, zapożyczyła nazwę od istniejących tu od niepamiętnych czasów młynów. Ocalałym do dziś najstarszym zabytkiem na wyspie jest Biały Spichrz z 1780 r., w którym urządzono filię Muzeum Okręgowego. Wzdłuż prawego, wysokiego brzegu Brdy Młyńskiej zastygły tak, jak je zbudowano w XIX w. domy czynszowe. Ten uroczy fragment miasta nazwano Wenecją Bydgoską.